Είναι χτισμένο σε ένα φυσικό άνδηρο ανάμεσα σε δύο παραποτάμους του Αχελώου. Η ακριβής χρονολογία ίδρυσης της μονής είναι άγνωστη. Κατά μια άποψη πρόκειται για τη μονή που ως « μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου εις Ασπροπόταμον? αναφέρεται σε χρυσόβουλο του έτους 1336, όπου και η αναφορά του Μυροφύλλου ως « Μυρόκοβο?.
Η ιστορία του μοναστηριού αρχίζει επίσημα το 1618. Το έτος αυτό κτίστηκε ο ναός της Θεοτόκου στη θέση παλιότερου ναού που κάηκε και η ύπαρξη του οποίου τεκμηριώνεται από σωζόμενα λειτουργικά βιβλία του που τυπώθηκαν στα ενετικά τυπογραφεία του 16ου αιώνα.
Ο ναός της Θεοτόκου με το παρεκκλήσιο των Ταξιαρχών, που προστέθηκε σε αυτόν σε μεταγενέστερη οικοδομική φάση, αποτελούσε το καθολικό της μονής ως το 1815, οπότε και χτίστηκε το νέο καθολικό. Η ανέγερση του νέου καθολικού, αφιερωμένου στον Άγιο Γεώργιο, σηματοδοτεί μια νέα ιστορική περίοδο για τη μονή κατά την οποία επεκτείνεται ολόκληρο το μοναστηριακό συγκρότημα.
Κτήτορας της νέας μονής, της οποίας η οικοδομική της ανάπτυξη ολοκληρώθηκε το 1836, φέρεται ο παπα-Κοσμάς από το Καρπενήσι. Ο παπα-Κοσμάς ήταν όπως φαίνεται από επιγραφές μέλος της ήδη υπάρχουσας μοναστικής κοινότητας, αν και άλλες πηγές τον αναφέρουν και ως αρχηγό ομάδας κλεφτών της περιοχής.
Στην προσωπικότητα και την επαναστατική δράση του παπα-Κοσμά, στην ανεπιβεβαίωτη πληροφορία ότι η μονή κατά τη δεύτερή της φάση τουλάχιστον χτίστηκε με χρήματα της Φιλικής Εταιρείας και κυρίως στη γεωγραφική της θέση οφείλεται η εκτίμηση ότι το μοναστήρι αποτελούσε πολεμικό καταφύγιο των κλεφτών κατά του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Η μονή που στην απογραφή του 1881 καταγράφεται με οκτώ μοναχούς διαλύθηκε την δεκαετία του 1930, τα κτήματά της πουλήθηκαν και υπήχθη στη μονή Γκούρας. Η κατολίσθηση του 1963 και ο σεισμός του 1967 επέφεραν καταστροφές στα κτίρια μονής και στον κεντρικό οικισμό του Μυροφύλλου.
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου είναι ένα μονόχωρο καμαροσκέπαστο κτίσμα, κατάγραφο με τοιχογραφίες, οι οποίες φιλοτεχνήθηκαν το 1869/70 από τους Σαμαριναίους ζωγράφους Αθανάσιο και Γεώργιο. Ο ναός του Γενεσίου της Θεοτόκου με το παρεκκλήσιο των Ταξιαρχών βρίσκεται προσκολλημένος στη δυτική πτέρυγα της μονής. Είναι μονόχωρος και καλύπτεται με ημικυκλική καμάρα. Καταλαμβάνει το ισόγειο του κτίσματος ενώ πάνω από αυτόν διαμορφώνεται το μικρό παρεκκλήσιο των Ταξιαρχών. Και οι δύο χώροι κοσμούνται με τοιχογραφίες που χρονολογούνται στα 1614/1622 και 1738 αντίστοιχα.
Συντάκτης
Κρυστάλλω Μαντζανά, αρχαιολόγος