Kωστής Kοκκινόφτας
Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου
Ο ΚΥΠΡΙΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Για τη ζωή και τον τόπο καταγωγής του Γεωργίου δεν έχουν διασωθεί οποιεσδήποτε πληροφορίες στη µόνη γνωστή πηγή της εποχής, που είναι το «Nέον Mαρτυρολόγιον».
Σύµφωνα µε όσα αναφέρονται σε αυτό, ο Γεώργιος ήταν νεαρός στην ηλικία, ωραίος στην εµφάνιση, φρόνιµος στη συµπεριφορά και σώφρων στα ήθη. Σηµειώνεται ακόµη, ότι µετέβη σε νεαρή ηλικία στην Πτολεµαΐδα, τη σηµερινή Άκκρα της Παλαιστίνης, όπου προσελήφθη
στην υπηρεσία κάποιου Eυρωπαίου προξένου.
Eκεί, ανάµεσα στα καθήκοντά του περιλαµβανόταν και η µέριµνα για την αγορά τροφίµων, µε αποτέλεσµα να είναι υποχρεωµένος να συναλλάσσεται µε κατοίκους της περιοχής, για να εξασφαλίζει διάφορα είδη πρώτης ανάγκης, όπως αυγά από µία φτωχήTουρκάλα. Tο γεγονός αυτό, όµως, προξένησε φθόνο σε Oθωµανίδες, µε τις οποίες δεν είχε
συναλλαγές, γι’ αυτό και µία µέρα που επισκέφθηκε το σπίτι της γυναίκας και εξυπηρετείτο από τη νεαρή κόρη της, επειδή η ίδια απουσίαζε, αυτές άρχισαν να φωνάζουν, ότι υποσχέθηκε στην κοπέλα πως θα προσχωρούσε στον Iσλάµ και θα τη νυµφευόταν. Tότε,
διάφοροι Oθωµανοί, που άκουσαν τις φωνές των γυναικών, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο δικαστήριο.
Mάταια ο Γεώργιος διαµαρτυρόταν, ότι επρόκειτο για ψέµατα και συκοφαντίες. Σύµφωνα µε τον ισλαµικό νόµο της εποχής, η µαρτυρία του δεν είχε καµιά
ισχύ, αφού οι Oθωµανοί κατήγοροί του έδιναν διαφορετική εκδοχή για τα γεγονότα. Tότε, οι τελευταίοι τον προέτρεψαν, αρχικά µε υποσχέσεις για τιµές και δώρα, και στη συνέχεια µε απειλές, να εξισλαµιστεί και να νυµφευτεί την κοπέλα, ώστε να απαλλαγεί από την εναντίον
του κατηγορία. O Γεώργιος, όµως, απέρριψε την πρότασή τους, οπότε ο τοπικός Οθωµανός δικαστής εξέδωσε διάταγµα εκτέλεσής του.
Aκολούθως, οδηγήθηκε σιδηροδέσµιος στην πλατεία της πόλης, κοντά στο τζαµί, απότο οποίο είχαν εξέλθει πολλοί Oθωµανοί, επειδή ήταν Παρασκευή και ηµέρα προσευχής γι’αυτούς. Eκεί, του πρότειναν και πάλιν να «τουρκίσει», αλλά ο Γεώργιος επέµενε στη χριστιανική του πίστη και έλεγξε τις πλάνες των κατηγόρων του. Tότε, αυτοί τον
κακοποίησαν και τελικά τον πυροβόλησαν µε τα πιστόλια τους. Tόσο ήταν το µένος τους,ώστε στη συνέχεια ανέσυραν µαχαίρια και τα βύθισαν επανειληµµένα στο νεκρό σώµα του Mάρτυρα.
Όπως αναφέρει ο Όσιος Nικόδηµος, ο θάνατος του Γεωργίου συνοδεύτηκε από ξαφνική θαλασσοταραχή, και µανιασµένα κύµατα άρχισαν να κτυπούν µε ορµή το τζαµί και το τελωνείο, λες και ήθελαν να διαµαρτυρηθούν για την άδικη εκτέλεσή του. Πολλά δε από
αυτά, αν και η θάλασσα βρισκόταν σε αρκετή απόσταση από το σηµείο
του µαρτυρίου, έφτασαν στο νεκρό σώµα, το οποίο και έπλυναν από το χυµένο αίµα.
Tο γεγονός αυτό προξένησε µεγάλη εντύπωση στους Oθωµανούς, οι οποίοι απέφυγαν να αναρτήσουν το σώµα του Μάρτυρα σε κοινή θέα, όπως έπρατταν σε παρόµοιες περιπτώσεις, αλλά επέτρεψαν την ταφή του. Tότε, η θάλασσα απέκτησε την προηγούµενη γαλήνη της,
επικυρώνοντας µε ένα δεύτερο θαυµαστό συµβάν την εξ Oυρανού αγιοκατάταξή του.
Aκολούθως, για τρεις συνεχείς ηµέρες ένα παράξενο φως έπεφτε σαν στήλη πυρός στον τάφο του Mάρτυρα και φώτιζε την πόλη, γεγονός που ερµηνεύτηκε από τους πιστούς, ως επιβεβαίωση της ένταξης του Γεωργίου στη χορεία των Aγίων. Σε σύντοµο χρονικό
διάστηµα, ο τάφος του απέκτησε φήµη θαυµατουργικών φανερώσεων και θεραπείας πολλών ασθενειών, µε αποτέλεσµα να προσέρχονται σε αυτόν, ιδίως την Παρασκευή, που συνέβη το µαρτύριό του, πολλοί Xριστιανοί, οι οποίοι ζητούσαν τις µεσιτείες του, για τη σωµατική και
ψυχική τους υγεία .
Tο µαρτύριο του Γεωργίου έγινε ευρέως γνωστό στην Kύπρο από τα παλαιότερα χρόνια, λόγω της συµπερίληψής του στους Συναξαριστές και στα Aγιολόγια , καθώς και σε άλλα εκκλησιαστικά και ιστορικά βιβλία. Στη συνέχεια, διαδόθηκε περαιτέρω, ιδίως στα νεότερα χρόνια, λόγω δηµοσίευσης µελετών για τον βίο του σε βιβλία εγκυκλοπαιδικού
περιεχοµένου και σε διάφορα έντυπα ευρείας κυκλοφορίας .
Όπως έχει αναφερθεί, στο «Nέον Mαρτυρολόγιον», που αποτελεί τη µοναδική δηµοσιευµένη πηγή για τη ζωή του Νεοµάρτυρα Γεωργίου, δεν γίνεται οποιαδήποτε αναφορά στην ηµεροµηνία του µαρτυρίου του, αλλά απλώς ότι συνέβη ηµέρα Παρασκευή.
Γι’ αυτό και είχε υιοθετηθεί να συνεορτάζεται µε τον Άγιο Γεώργιο τον Tροπαιοφόρο, στις 23 Aπριλίου, ενώ σε κάποιους Συναξαριστές σηµειώθηκε, αυθαίρετα, ως ηµέρα τιµής της µνήµης του η 25η Aπριλίου. Στα νεότερα χρόνια, όµως, τόσο στην ακολουθία του, που
συντάχθηκε το 1972 από τον υµνογράφο Γεράσιµο Μικραγιαννανίτη, όσο και στα «Kύπρια Mηναία», που εκδόθηκαν το 1999, ορίστηκε ως ηµέρα εορτασµού η 13η Aπριλίου, κατά την οποία έγινε η µεταφορά των λειψάνων του στην Kύπρο .
Eίναι αξιοσηµείωτο, ότι η πρόσφατη µελέτη των αγιογραφιών των 34 Nεοµαρτύρων,που κοσµούν το καθολικό της Iεράς Mονής Ξηροποτάµου του Aγίου Όρους, συνέτεινε ώστε να εντοπιστεί ανάµεσά τους µία αγιογραφία µε την επιγραφή «Nεοµάρτυρας Ἰωάννης ἐκ
Kύπρου». Όπως είναι γνωστό, το καθολικό ανηγέρθη στα 1763, µε χρήµατα που συγκέντρωσε µετά από πολύχρονη ζητεία ο Ξηροποταµηνός λόγιος µοναχός Kαισάριος Δαπόντες (1713-1784), και αγιογραφήθηκε το 1783, από το συνεργείο των Bορειοηπειρωτών ζωγράφων Aθανασίου, Kωνσταντίνου και Nαούµ.
O Nεοµάρτυρας απεικονίζεται ως αγένειοςνέος να κρατεί σταυρό, ενώ σχετική επιγραφή αναφέρει ότι µαρτύρησετον Oκτώβριο του1745.
Στην πραγµατικότητα, όµως, δεν πρόκειται για ακόµη ένα Kύπριο Nεοµάρτυρα, αφού Iωάννης είναι το όνοµα του Γεωργίου, όπως διαπιστώθηκε µετά τον εντοπισµό σχετικού χειρογράφου, όπου αναγράφεται το µαρτύριό του, πανοµοιότυπο, σχεδόν, µε αυτό που
περιλαµβάνεται στο «Nέον Mαρτυρολόγιον» του Oσίου Nικοδήµου. Σε αυτό διευκρινίζεται
H γνωστοποίηση της εύρεσης του χειρογράφου συνέτεινε και στην ορθή πλέον αναγραφή του ονόµατος του Nεοµάρτυρα στις τοιχογραφίες και αγιογραφίες που τον απεικονίζουν, όπως σε αυτήν στο
παρεκκλήσι των Kυπρίων Aγίων της Mονής Σταυροβουνίου, όπου αναγράφεται «Ὁ Ἅγιος Nεοµάρτυς Γεώργιος ὁ Kύπριος ὁ καί Ἰωάννης καλούµενος καί ἐν Πτολεµαΐδι µαρτυρήσας.1745».
Ίσως, η λανθασµένη αναφορά στο όνοµα και στη χρονολογία του µαρτυρίου τουΓεωργίου - Iωάννη στο «Nέον Mαρτυρολόγιον» να προέκυψε από λάθος πληροφόρηση πουείχε ο Όσιος Nικόδηµος, ο οποίος, από το Άγιον Όρος, όπου διέµενε, συνέλεγε, µέσω
αλληλογραφίας, βιογραφίες Nεοµαρτύρων. Eίναι δε πολύ πιθανόν, η σύγχυση στο όνοµά τουνα προήλθε από τον παρακείµενο στον τάφο του ναό του Aγίου Γεωργίου του Tροπαιοφόρου, στον οποίο κατεξοχήν ετελείτο ο εορτασµός της µνήµης του.
Περισσότερα στο churchofcyprus
Σύµφωνα µε όσα αναφέρονται σε αυτό, ο Γεώργιος ήταν νεαρός στην ηλικία, ωραίος στην εµφάνιση, φρόνιµος στη συµπεριφορά και σώφρων στα ήθη. Σηµειώνεται ακόµη, ότι µετέβη σε νεαρή ηλικία στην Πτολεµαΐδα, τη σηµερινή Άκκρα της Παλαιστίνης, όπου προσελήφθη
στην υπηρεσία κάποιου Eυρωπαίου προξένου.
Eκεί, ανάµεσα στα καθήκοντά του περιλαµβανόταν και η µέριµνα για την αγορά τροφίµων, µε αποτέλεσµα να είναι υποχρεωµένος να συναλλάσσεται µε κατοίκους της περιοχής, για να εξασφαλίζει διάφορα είδη πρώτης ανάγκης, όπως αυγά από µία φτωχήTουρκάλα. Tο γεγονός αυτό, όµως, προξένησε φθόνο σε Oθωµανίδες, µε τις οποίες δεν είχε
συναλλαγές, γι’ αυτό και µία µέρα που επισκέφθηκε το σπίτι της γυναίκας και εξυπηρετείτο από τη νεαρή κόρη της, επειδή η ίδια απουσίαζε, αυτές άρχισαν να φωνάζουν, ότι υποσχέθηκε στην κοπέλα πως θα προσχωρούσε στον Iσλάµ και θα τη νυµφευόταν. Tότε,
διάφοροι Oθωµανοί, που άκουσαν τις φωνές των γυναικών, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στο δικαστήριο.
Mάταια ο Γεώργιος διαµαρτυρόταν, ότι επρόκειτο για ψέµατα και συκοφαντίες. Σύµφωνα µε τον ισλαµικό νόµο της εποχής, η µαρτυρία του δεν είχε καµιά
ισχύ, αφού οι Oθωµανοί κατήγοροί του έδιναν διαφορετική εκδοχή για τα γεγονότα. Tότε, οι τελευταίοι τον προέτρεψαν, αρχικά µε υποσχέσεις για τιµές και δώρα, και στη συνέχεια µε απειλές, να εξισλαµιστεί και να νυµφευτεί την κοπέλα, ώστε να απαλλαγεί από την εναντίον
του κατηγορία. O Γεώργιος, όµως, απέρριψε την πρότασή τους, οπότε ο τοπικός Οθωµανός δικαστής εξέδωσε διάταγµα εκτέλεσής του.
Aκολούθως, οδηγήθηκε σιδηροδέσµιος στην πλατεία της πόλης, κοντά στο τζαµί, απότο οποίο είχαν εξέλθει πολλοί Oθωµανοί, επειδή ήταν Παρασκευή και ηµέρα προσευχής γι’αυτούς. Eκεί, του πρότειναν και πάλιν να «τουρκίσει», αλλά ο Γεώργιος επέµενε στη χριστιανική του πίστη και έλεγξε τις πλάνες των κατηγόρων του. Tότε, αυτοί τον
κακοποίησαν και τελικά τον πυροβόλησαν µε τα πιστόλια τους. Tόσο ήταν το µένος τους,ώστε στη συνέχεια ανέσυραν µαχαίρια και τα βύθισαν επανειληµµένα στο νεκρό σώµα του Mάρτυρα.
Όπως αναφέρει ο Όσιος Nικόδηµος, ο θάνατος του Γεωργίου συνοδεύτηκε από ξαφνική θαλασσοταραχή, και µανιασµένα κύµατα άρχισαν να κτυπούν µε ορµή το τζαµί και το τελωνείο, λες και ήθελαν να διαµαρτυρηθούν για την άδικη εκτέλεσή του. Πολλά δε από
αυτά, αν και η θάλασσα βρισκόταν σε αρκετή απόσταση από το σηµείο
του µαρτυρίου, έφτασαν στο νεκρό σώµα, το οποίο και έπλυναν από το χυµένο αίµα.
Tο γεγονός αυτό προξένησε µεγάλη εντύπωση στους Oθωµανούς, οι οποίοι απέφυγαν να αναρτήσουν το σώµα του Μάρτυρα σε κοινή θέα, όπως έπρατταν σε παρόµοιες περιπτώσεις, αλλά επέτρεψαν την ταφή του. Tότε, η θάλασσα απέκτησε την προηγούµενη γαλήνη της,
επικυρώνοντας µε ένα δεύτερο θαυµαστό συµβάν την εξ Oυρανού αγιοκατάταξή του.
Aκολούθως, για τρεις συνεχείς ηµέρες ένα παράξενο φως έπεφτε σαν στήλη πυρός στον τάφο του Mάρτυρα και φώτιζε την πόλη, γεγονός που ερµηνεύτηκε από τους πιστούς, ως επιβεβαίωση της ένταξης του Γεωργίου στη χορεία των Aγίων. Σε σύντοµο χρονικό
διάστηµα, ο τάφος του απέκτησε φήµη θαυµατουργικών φανερώσεων και θεραπείας πολλών ασθενειών, µε αποτέλεσµα να προσέρχονται σε αυτόν, ιδίως την Παρασκευή, που συνέβη το µαρτύριό του, πολλοί Xριστιανοί, οι οποίοι ζητούσαν τις µεσιτείες του, για τη σωµατική και
ψυχική τους υγεία .
Tο µαρτύριο του Γεωργίου έγινε ευρέως γνωστό στην Kύπρο από τα παλαιότερα χρόνια, λόγω της συµπερίληψής του στους Συναξαριστές και στα Aγιολόγια , καθώς και σε άλλα εκκλησιαστικά και ιστορικά βιβλία. Στη συνέχεια, διαδόθηκε περαιτέρω, ιδίως στα νεότερα χρόνια, λόγω δηµοσίευσης µελετών για τον βίο του σε βιβλία εγκυκλοπαιδικού
περιεχοµένου και σε διάφορα έντυπα ευρείας κυκλοφορίας .
Όπως έχει αναφερθεί, στο «Nέον Mαρτυρολόγιον», που αποτελεί τη µοναδική δηµοσιευµένη πηγή για τη ζωή του Νεοµάρτυρα Γεωργίου, δεν γίνεται οποιαδήποτε αναφορά στην ηµεροµηνία του µαρτυρίου του, αλλά απλώς ότι συνέβη ηµέρα Παρασκευή.
Γι’ αυτό και είχε υιοθετηθεί να συνεορτάζεται µε τον Άγιο Γεώργιο τον Tροπαιοφόρο, στις 23 Aπριλίου, ενώ σε κάποιους Συναξαριστές σηµειώθηκε, αυθαίρετα, ως ηµέρα τιµής της µνήµης του η 25η Aπριλίου. Στα νεότερα χρόνια, όµως, τόσο στην ακολουθία του, που
συντάχθηκε το 1972 από τον υµνογράφο Γεράσιµο Μικραγιαννανίτη, όσο και στα «Kύπρια Mηναία», που εκδόθηκαν το 1999, ορίστηκε ως ηµέρα εορτασµού η 13η Aπριλίου, κατά την οποία έγινε η µεταφορά των λειψάνων του στην Kύπρο .
Eίναι αξιοσηµείωτο, ότι η πρόσφατη µελέτη των αγιογραφιών των 34 Nεοµαρτύρων,που κοσµούν το καθολικό της Iεράς Mονής Ξηροποτάµου του Aγίου Όρους, συνέτεινε ώστε να εντοπιστεί ανάµεσά τους µία αγιογραφία µε την επιγραφή «Nεοµάρτυρας Ἰωάννης ἐκ
Kύπρου». Όπως είναι γνωστό, το καθολικό ανηγέρθη στα 1763, µε χρήµατα που συγκέντρωσε µετά από πολύχρονη ζητεία ο Ξηροποταµηνός λόγιος µοναχός Kαισάριος Δαπόντες (1713-1784), και αγιογραφήθηκε το 1783, από το συνεργείο των Bορειοηπειρωτών ζωγράφων Aθανασίου, Kωνσταντίνου και Nαούµ.
O Nεοµάρτυρας απεικονίζεται ως αγένειοςνέος να κρατεί σταυρό, ενώ σχετική επιγραφή αναφέρει ότι µαρτύρησετον Oκτώβριο του1745.
Στην πραγµατικότητα, όµως, δεν πρόκειται για ακόµη ένα Kύπριο Nεοµάρτυρα, αφού Iωάννης είναι το όνοµα του Γεωργίου, όπως διαπιστώθηκε µετά τον εντοπισµό σχετικού χειρογράφου, όπου αναγράφεται το µαρτύριό του, πανοµοιότυπο, σχεδόν, µε αυτό που
περιλαµβάνεται στο «Nέον Mαρτυρολόγιον» του Oσίου Nικοδήµου. Σε αυτό διευκρινίζεται
H γνωστοποίηση της εύρεσης του χειρογράφου συνέτεινε και στην ορθή πλέον αναγραφή του ονόµατος του Nεοµάρτυρα στις τοιχογραφίες και αγιογραφίες που τον απεικονίζουν, όπως σε αυτήν στο
παρεκκλήσι των Kυπρίων Aγίων της Mονής Σταυροβουνίου, όπου αναγράφεται «Ὁ Ἅγιος Nεοµάρτυς Γεώργιος ὁ Kύπριος ὁ καί Ἰωάννης καλούµενος καί ἐν Πτολεµαΐδι µαρτυρήσας.1745».
Ίσως, η λανθασµένη αναφορά στο όνοµα και στη χρονολογία του µαρτυρίου τουΓεωργίου - Iωάννη στο «Nέον Mαρτυρολόγιον» να προέκυψε από λάθος πληροφόρηση πουείχε ο Όσιος Nικόδηµος, ο οποίος, από το Άγιον Όρος, όπου διέµενε, συνέλεγε, µέσω
αλληλογραφίας, βιογραφίες Nεοµαρτύρων. Eίναι δε πολύ πιθανόν, η σύγχυση στο όνοµά τουνα προήλθε από τον παρακείµενο στον τάφο του ναό του Aγίου Γεωργίου του Tροπαιοφόρου, στον οποίο κατεξοχήν ετελείτο ο εορτασµός της µνήµης του.
Περισσότερα στο churchofcyprus
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου